W sercu Sudetów, niewiele ponad 100 kilometrów od Wrocławia, leżą Duszniki-Zdrój – kurort, który już od 1769 roku przyciągał kuracjuszy spragnionych zdrowia i alternatywnych metod leczenia, oferując źródła wód o leczniczych właściwościach.
To właśnie tutaj, w sierpniu 1826 roku, szesnastoletni Fryderyk Chopin zagrał dwa koncerty dobroczynne, kładąc podwaliny pod wyjątkową tradycję muzyczną, trwającą nieprzerwanie od 1946 roku. W dniach 1–9 sierpnia 2025 roku Duszniki-Zdrój ponownie staną się światową stolicą chopinowskiego brzmienia. To właśnie tutaj odbędzie się 80 Międzynarodowy Festiwal Chopinowski - jubileuszowa edycja, która będzie nie tylko okazją do celebracji muzycznej spuścizny polskiego geniusza, lecz także przestrzenią spotkań z najwybitniejszymi pianistami występującymi obecnie na światowych scenach.
Zgodnie z tradycją, publiczność będzie mogła uczestniczyć w dwóch koncertach dziennie – popołudniowym o godzinie 16.00 i wieczornym o 20.00. Integralną częścią festiwalowej atmosfery są wieczorne Nokturny – kameralne, refleksyjne spotkania przy świecach i lampce wina. Każde z nich to misternie utkany splot muzyki, światła i słowa. Organizatorzy tegorocznej edycji ogłosili program, który zapowiada się jako prawdziwa uczta dla melomanów:
- 1 sierpnia – koncert inauguracyjny: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej pod batutą Pawła Kapuły, z Mikhailem Pletnevem jako solistą.
- W kolejnych dniach na scenie wystąpią m.in. Sergei Babayan (laureat Konkursu im. Van Cliburna), Kevin Chen, Gabriela Montero, Kyohei Sorita, Krzysztof Jabłoński, Manami Suzuki, Aimi Kobayashi, Boris Giltburg, Philipp Lynov, Piotr Anderszewski, duet Zdunik–Nehring, Olga Pasiecznik z córką Natalią, a także Kate Liu i Eric Lu w recitalu zamykającym festiwal.
- Kursy mistrzowskie, prowadzone przez prof. Ronana O’Hora (2–5 sierpnia) oraz prof. Claudio Martineza-Mehnera (6–9 sierpnia), pozostają otwarte dla publiczności. To niepowtarzalna okazja dla młodych pianistów i pasjonatów sztuki interpretacji muzyki fortepianowej, by uczestniczyć w procesie twórczym na żywo.
Duszniki-Zdrój – między romantyczną ciszą a nowoczesnym pulsem
Duszniki-Zdrój to jednak nie tylko scena festiwalowa. To miejsce, w którym natura splata się z historią muzyki. Otoczone Górami Stołowymi, Orlickimi i Bystrzyckimi, miasto oferuje spacery po urokliwym Parku Zdrojowym, trasy wzdłuż Bystrzycy Dusznickiej oraz liczne atrakcje kulturalne: zabytkowy rynek, dworki, wille i lokalne muzea. Nie brakuje tu także miejsc, gdzie można skosztować regionalnych specjałów i tradycyjnych nalewek.
Dla uczestników festiwalu Duszniki to wymarzone miejsce na letni wypoczynek. Kto nie marzy o spokojnym poranku przy kawie w kawiarni w cieniu parkowych drzew, a popołudniu – o kontakcie z muzyką sięgającą czasów Chopina? Ciszę przerywają tu jedynie szum potoku i rozmowy pasjonatów fortepianu. Atmosfera jest tak autentyczna, że łatwo zapomnieć o codzienności.
Warto też zwrócić uwagę na nieoczywisty fenomen — w erze cyfrowej rewolucji część melomanów łączy klasyczną wrażliwość z nowoczesną rozrywką. Jeszcze przed snem, po wieczornym Nokturnie, niektórzy rozważają rozluźnienie przy bardziej stymulującej aktywności — jak na przykład kasyno internetowe. Oczywiście, nie jest to główny temat festiwalu, ale doskonale wpasowuje się w trend „relaks i muzyka” — gdy po intensywnym przeżyciu artystycznym szukamy lekkiej rozrywki wyłącznie dla rozluźnienia. Zwłaszcza że w drodze powrotnej do domu, w sercu uzdrowiska, można szybko zanurzyć się w świat wirtualnych gier, starannie oddzielając je od sacrum wydarzeń porannych i popołudniowych koncertów. To dowód, że tradycja i nowoczesność potrafią współistnieć, nawet jeśli granica między nimi jest subtelna.
Wracając do głównego tematu – dlaczego właśnie Duszniki? Fryderyk Chopin przybył tu jako szesnastolatek, dopiero rozwijający skrzydła artystyczne. W przyjaznym mikroklimacie uzdrowiska dał swoje pierwsze koncerty poza Warszawą. Choć były to czasy odległe od jego późniejszych triumfów w Paryżu, to właśnie tutaj rozpoczęła się jego droga jako artysty koncertowego.
Dziś, kiedy w sierpniowe wieczory w sali Dworku Chopina rozbrzmiewają mazurki, nokturny czy ballady, atmosfera staje się niemal mistyczna. To podróż w czasie, podczas której można poczuć emocje z epoki romantyzmu – być może podobne do tych, jakie towarzyszyły samemu kompozytorowi niemal dwieście lat temu.
Mistrzowie i uczniowie: festiwal jako przestrzeń edukacji
Kursy mistrzowskie, odbywające się od 2001 roku dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, to nie tylko nauka pod okiem wybitnych pedagogów. To również bezpośredni kontakt młodych pianistów z publicznością. Warsztaty otwarte dla słuchaczy stanowią unikalną możliwość obserwacji procesu twórczego – od analizy frazy po świadome budowanie emocji. To właśnie tam można zobaczyć, jak pozornie statyczny instrument ożywa pod palcami utalentowanego muzyka.
Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 1946 roku, z okazji 120. rocznicy pobytu Chopina w mieście. Wystąpili wówczas Zofia Rabcewicz i Henryk Sztompka. Od tamtej pory Duszniki gościły największych wirtuozów: Światosława Richtera, Vladimira Ashkenazy’ego, Emmanuela Axa, Garricka Ohlssona, Arcadiego Volodosa, Nikolaja Ługańskiego, Nelsona Freire i wielu innych. Z czasem festiwal zyskał status najstarszego na świecie, nieprzerwanie działającego festiwalu pianistycznego. Od lat 90. dyrektorem artystycznym wydarzenia jest prof. Piotr Paleczny – wybitny pianista i pedagog, który dba zarówno o poziom wykonawczy, jak i o edukacyjny wymiar wydarzenia.
Już teraz wiele wskazuje na to, że 80. edycja festiwalu będzie jedną z najbardziej pamiętnych. Zderzenie dojrzałych interpretacji mistrzów, takich jak Babayan, Pletnev czy Montero, ze świeżym spojrzeniem młodych laureatów – Suzuki, Chen, Lynova czy duetu Zdunik–Nehring – tworzy niezwykle inspirującą mieszankę. Popołudniowe recitale pozwalają na intymne przeżycia, zaś wieczorne koncerty symfoniczne wnoszą rozmach i podkreślają rangę wydarzenia.
