Kontrabas i wiolonczela to instrumenty smyczkowe o podobnej budowie i brzmieniu, ale także istotnych różnicach. Porównanie tych dwóch instrumentów pomoże lepiej zrozumieć ich specyfikę i zastosowanie w muzyce.
Jakie są różnice między kontrabasem a wiolonczelą?
Największą różnicą między kontrabasem a wiolonczelą jest ich wielkość i skala - kontrabas jest znacznie większy. Standardowy kontrabas ma długość około 180 cm, podczas gdy wiolonczela zazwyczaj nie przekracza 130 cm. Kontrabas ma też dużo szerszą menzurę szyjki, a także grubsze struny.
Kolejną istotną różnicą jest skala dźwięków, w jakiej grają te instrumenty. Wiolonczela strojona jest kwintą wyżej niż kontrabas, co oznacza, że jej najniższy dźwięk (C) odpowiada dźwiękowi G u kontrabasu. Dlatego kontrabas gra znacznie niżej i wykonuje partie basowe.
Różnice w budowie i strojeniu mają wpływ na technikę gry. Na kontrabasie częściej stosuje się grę kciukiem, na wiolonczeli zaś bardziej rozwinięta jest gra palcami. Oba instrumenty mają też nieco inną technikę wydobywania dźwięku smyczkiem.
Kontrabas vs wiolonczela - budowa i wielkość instrumentów
Kontrabas i wiolonczela należą do rodziny instrumentów smyczkowych. Oba mają korpus rezonansowy z płytą wierzchnią, płytą spodnią i płozy boczne. Struny naciągnięte są nad pudłem rezonansowym i podparte podstawką.
Jednak kontrabas ma znacznie większe wymiary - standardowa długość wynosi około 180 cm, podczas gdy wiolonczela ma 130-150 cm. Kontrabas waży średnio ok. 10-13 kg, wiolonczela - ok. 1,5 kg. Mensa szyjki kontrabasu ma też znacznie większą szerokość - ok. 11 cm vs 6 cm u wiolonczeli.
Grubsze wymiary kontrabasu mają wpływ na jego brzmienie - instrument gra znacznie niżej, w zakresie kontroktavowym. Potężniejszy korpus pozwala też na silniejszą projekcję dźwięku.
Dlaczego kontrabas gra niżej niż wiolonczela?
Podstawowym powodem niższego stroju kontrabasu w porównaniu z wiolonczelą jest jego większa długość. Im dłuższa struna, tym wolniej drga i tym niższy wydaje dźwięk. Kontrabas ma też znacznie grubsze struny niż wiolonczela, co również obniża wysokość dźwięku.
Standardowy strojenie kontrabasu to E1 A1 D2 G2. Najniższa struna E1 odpowiada dźwiękowi kontra E. Wiolonczela natomiast strojona jest kwintę wyżej: C2 G2 D3 A3. Jej najniższy dźwięk C odpowiada dźwiękowi G u kontrabasu.
Dzięki temu, że kontrabas gra w niższym rejestrze, pełni zazwyczaj funkcję instrumentu basowego, zapewniając fundament harmoniczny utworów i zespołów muzycznych.
Jakie są podobieństwa kontrabasu i wiolonczeli?
Pomimo różnic w budowie i strojeniu kontrabas i wiolonczela mają wiele cech wspólnych. Oba należą do rodziny instrumentów smyczkowych, mają więc podobną konstrukcję - pudło rezonansowe, gryf z progami, kołki stroikowe.
Technika gry tymi instrumentami także jest do siebie zbliżona - dźwięk wydobywany jest poprzez pocieranie strun smyczkiem. Pozycja trzymania jest podobna, choć kontrabas trzyma się pionowo.
Zakres wykonywanych utworów również pokrywa się - zarówno na kontrabasie jak i wiolonczeli można grać muzykę klasyczną, jazzową czy popularną. Oba instrumenty używane są jako solowe, kameralne i orkiestrowe.
Technika gry na kontrabasie i wiolonczeli
Choć kontrabas i wiolonczela są do siebie podobne, mają pewne różnice w technice gry. Na kontrabasie częściej stosuje się grę kciukiem, gdyż jego mensura jest zbyt szeroka, by swobodnie grać czterema palcami. Na wiolonczeli natomiast możliwa jest gra palcami lewej ręki.
Różnice występują także w sposobie trzymania smyczka i prowadzenia go po strunach. Na kontrabasie dłuższy smyczek prowadzony jest bardziej od ramienia, na wiolonczeli technika gry smyczkiem jest zbliżona do skrzypiec.
Uderzenie kciukiem o strunę, flażolety, glissanda - to techniki, które łatwiej wykonać na kontrabasie ze względu na potężniejszy korpus i grubsze struny. Jednak zakres możliwości technicznych obu instrumentów jest bardzo szeroki.
Historia powstania kontrabasu i wiolonczeli
Kontrabas wykształcił się w XVI wieku we Włoszech jako najniższy głos rodziny instrumentów smyczkowych. Jego bezpośrednim protoplastą była viola da gamba basso. W miarę rozwoju wyodrębniły się odmiany o różnych rozmiarach.
Wiolonczela również powstała we Włoszech w XVI wieku, jako instrument tenorowy w rodzinie violi da gamba. Z czasem stała się mniejsza i lżejsza, z odrębną techniką gry palcami lewej ręki.
Oba instrumenty zyskały na popularności w epoce baroku. Szeroko stosowano je w muzyce solowej, kameralnej i orkiestrowej. Kompozytorzy tacy jak Vivaldi, Bach czy Dworzak pisali utwory z wyeksponowanymi partiami kontrabasu i wiolonczeli.
Kontrabas i wiolonczela w muzyce - zastosowanie
Ze względu na swoje właściwości kontrabas i wiolonczela pełnią nieco odmienne role w muzyce:
- Kontrabas używany jest głównie jako instrument basowy, zapewniający linię basową utworu.
- Wiolonczela częściej pełni funkcję solową lub akompaniującą w wyższych rejestrach.
Oba instrumenty są powszechnie wykorzystywane w orkiestrach symfonicznych i kameralnych. Stosuje się je również w muzyce jazzowej, rockowej, filmowej i innych gatunkach.
Dzięki bogatemu brzmieniu i dużym możliwościom wyrazowym kontrabas i wiolonczela są doceniane zarówno jako instrumenty solowe, kameralne, jak i orkiestrowe.
Nauka gry na kontrabasie i wiolonczeli - porady
Decydując się na naukę gry na kontrabasie lub wiolonczeli, warto pamiętać o kilku wskazówkach:
- Dobrym pomysłem jest rozpocząć od wiolonczeli, która łatwiej dostosowuje się do młodszych uczniów.
- Istotne jest regularne ćwiczenie, nawet 15-30 minut dziennie.
- Warto wyrobić prawidłową postawę, sposób trzymania instrumentu i prowadzenia smyczka.
- Ćwiczyć należy zarówno gamy i pasaże, jak i utwory, dbając o jakość dźwięku.
- Pomocny będzie dobry nauczyciel, który pokaże właściwą technikę gry.
Systematyczne ćwiczenie pozwoli opanować grę na kontrabasie lub wiolonczeli i czerpać radość z muzykowania. Oba te instrumenty mają bogate możliwości wyrazowe i są niezwykle wdzięczne w opanowaniu.
Podsumowanie
Kontrabas i wiolonczela to dwa pokrewne instrumenty smyczkowe o podobnej budowie, lecz różniące się skalą i strojem. Kontrabas jest większy, ma potężniejsze brzmienie i gra w niższym rejestrze, pełniąc zwykle funkcję basową. Wiolonczela ma jaśniejsze, bardziej śpiewne brzmienie i porusza się w wyższych rejestrach. Oba instrumenty mają szerokie zastosowanie solowe, kameralne i orkiestrowe. ich historia i rozwój techniki gry są ze sobą ściśle powiązane.
Tagi
Udostępnij
