Kasynowy styl życia kojarzy się nam głównie z ogromnymi sumami pieniędzy i grą za wielkie stawki. Jest to wystawna egzystencja pełna przepychu, ryzyka i emocji, które od lat fascynuje twórców i odbiorców polskiej popkultury. Motyw hazardu jest obecny w literaturze, filmie i muzyce. Jak daleko sięga jego historia? Jakie są jego najbardziej znane przykłady? Sprawdziłem to.
Historia hazardu w Polsce
Hazard ma w Polsce tradycję liczoną w wielu setkach lat. Już w XII wieku książę Kazimierz II Sprawiedliwy był znany z umiłowania do gry w kości. 300 lat później z Niemiec przywędrowały do Polski karty, których popularność rosła błyskawicznie. W kolejny stuleciu ta rozrywka została otwarcie skrytykowana przez biskupa Maciejewskiego.
W bardziej współczesnych czasach, a dokładniej w latach wczesnego PRL-u, hazard uznawany był za rozrywkę przeznaczoną dla dekadentów i był przykładem zgubnych wpływów zachodniej kultury. Władze zdelegalizowały go, a sama branża musiała zejść do podziemia, gdzie była kojarzona głównie z półświatkiem.
W 1956 roku powołano Totalizator Sportowy – pierwszego operatora hazardowego w kraju. Pozwalał on na typowanie wyników polskiej ligi piłkarskiej. Były to prymitywne zalążki legalizacji hazardu, który nabrał kształtu na przełomie XX i XXI wieku. Wówczas, wygrane były rozliczane w większości przypadków drogą pocztową.
W latach 90. powstały pierwsze punkty bukmacherskie, a kasyna naziemne zaczęły zyskiwać na popularności. W 2017 roku wprowadzono ustawę hazardową regulującą rynek hazardowy w Polsce. Obecnie gracze mają do wyboru ogromny wybór operatorów, w tym bukmacherów i kasyna akceptujące PayPal, Skrill, Neteller, kryptowaluty i inne wygodne i szybkie metody płatności, które zrewolucjonizowały rynek.
Przykłady hazardu w polskiej popkulturze
Hazard jest od dziesięcioleci nieodłącznym elementem polskiej popkultury, w której zawsze przestawiany jest ambiwalentnie – zarówno jako źródło bogactwa, jak i upadku. Przykłady powielane są w różnych dziedzinach kultury – od kinematografii, przez muzykę, aż po gry komputerowe. Poniżej kilka najbardziej znanych przykładów.
Hazard w polskim kinie i telewizji
W polskim kinie jednymi z najbardziej kultowych filmów poruszających temat hazardu są „Wielki Szu" (1982) oraz pośrednio z nim powiązany „Sztos" (1997). Pierwszy z nich został wyreżyserowany przez Sylwestra Chęcińskiego. Jest to historia doświadczonego szulera (w tej roli Jan Nowicki), który powraca do świata hazardu i wtajemnicza młodego kierowcę taksówki Jurka (Andrzej Pieczyński) w świat karcianych sztuczek.
„Sztos" w reżyserii Olafa Lubaszenki jest również opowieścią o przekrętach hazardowych w PRL-u, gdzie główni bohaterowie, grani przez Cezarego Pazurę i (ponownie) Jana Nowickiego, zarabiają na naiwności innych, stosując popularne w tamtych czasach szulerskie triki. Obydwa filmy pokazują zarówno ekscytację związaną z grą, jak i jej ciemne strony – oszustwa, zdrady i często brutalne konsekwencje przegranej.
Nie brakuje również ciekawych przykładów hazardu w polskiej telewizji. Na przełomie XX i XXI wieku, wraz z rozwojem kapitalizmu w Polsce, telewizja czerpała garściami z kasynowego stylu życia, spełniając marzenia ludzi goniących za luksusem i bogactwem. Mowa tutaj zwłaszcza o kultowych teleturniejach lat 90., takich jak „Idź na całość" czy „Koło Fortuny”, które swego czasu gromadziły przed telewizorami miliony widzów.
Hazard w polskiej muzyce
Kasynowy styl życia oraz motywy hazardu pojawiają się także w polskiej muzyce. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest twórczość rapowego zespołu PRO8L3M. Grupa ta znana jest z tekstów piosenek opartych przedstawiających styl życia na krawędzi – pełnym ryzyka, pieniędzy i adrenaliny. Ich utwory w sposób surowy obrazują styl życia pełen niepewności i szybkich decyzji, w którym fortuna może odmienić los w ułamku sekundy – na lepsze lub gorsze.
Hazard ma również swoje akcenty również w nurcie muzyki disco polo. Świetnym przykładem jest znany utwór „Przekorny los" zespołu Akcent, z uwielbianym Zenkiem Martyniukiem na czele. Piosenka opowiada o zmienności losu, szczęściu i przypadku, które są również kluczowymi elementami hazardu. Tekst utworu nawiązuje do idei przeznaczenia i nagłych zwrotów w życiu, o czym mówi sam refren: „Los chce ze mną grać w pokera, raz mi daje, raz zabiera”
Hazard w grach komputerowych
Hazard przeniknął również do gier komputerowych. Mowa tutaj nie tylko o internetowych kasynach i serwisach z grami, takimi jak np. Kurnik. Mam tu na myśli również produkcje gamingowe, również od największych marek w polskiej branży komputerowej, takich jak słynny na całym świecie CD Projekt Red.
Świetnym przykładem jest tutaj Gwint, który jest elementem uniwersum Wiedźmina, opartego na twórczości Andrzeja Sapkowskiego. Gwint to strategiczna gra karciana, która została spopularyzowana za sprawą gry „Wiedźmin III: Dziki Gon”. Pozytywny odbiór mini gierki i prośby graczy doprowadziły do wydania osobnej produkcji.
„Gwint: Wiedźmińska gra karciana” miała swoją premierę w 2019 roku i zyskała bardzo pozytywne recenzje ze strony graczy i ekspertów branży gamingowej. Doczekała się siedmiu rozszerzeń, jednak na początku 2024 roku, jej twórcy podjęli decyzję o zakończeniu jej dalszego rozwoju.
Kasynowy styl życia – inspiracja dla wielu pokoleń
Kasynowy styl życia jest od lat źródłem inspiracji dla wielu pokoleń polskiej popkultury. Udało mu się przenikając do jej różnych dziedzin – muzyki, filmu i gier komputerowych. Dzięki znanym produkcjom hazard stał się nieodłącznym elementem polskiej popkultury, często ukazywanym jako ekscytująca, choć ryzykowna część życia, gdzie jedno rozdanie może oznaczać zarówno spektakularny sukces, jak i dramatyczną porażkę.
Hazard jest symbolem luksusu, ryzyka i emocji, ale także przestrogą przed potencjalnymi zagrożeniami. Zagrożeniami, które można uniknąć, tak długo, jak gra się odpowiedzialnie i zachowuje umiar między zabawą i ryzykiem a tym, co naprawdę liczy się w życiu.
