Nauka gry na bongosach to fascynująca podróż, która pozwala początkującym muzykom odkryć magiczny świat perkusji. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się prosta, gra na tym afrykańskim instrumencie wymaga opanowania pewnych technik i umiejętności. W niniejszym poradniku szczegółowo omawiamy kluczowe zagadnienia, które pomogą w pierwszych krokach nauki.
Dobór odpowiednich bongosów
Na początku przygody z bongosami należy dokładnie przyjrzeć się ofercie i wybrać instrument dopasowany do swoich potrzeb i możliwości. Rozróżniamy dwa typy bongosów - małe i duże. Te pierwsze, zwane także quinto, mają średnicę około 7 cali i wydobywają z siebie wyższe, ostrzejsze brzmienie. Drugie, o nazwie conga, są nieco większe (ok. 9-10 cali) i dają głębszy, basowy dźwięk. Dobrej jakości zestaw powinien składać się z obu bębnów.
Przy zakupie należy zwrócić uwagę na materiał, z jakiego wykonany jest korpus oraz obręcz. Najlepsze bongosy produkuje się ze skóry wołowej lub koziej naciągniętej na drewnianą obręcz. Tańsze modele mogą mieć syntetyczne membrany. Warto też sprawdzić system mocowania obręczy oraz naciągu skóry.
Dodatkowo można zaopatrzyć się w stojak, dzięki czemu bongosy będą stabilniejsze podczas gry. Przyda się też futerał do przechowywania i transportu.
Podstawy techniki gry
Prawidłowa postawa i chwyt
Aby móc swobodnie operować obiema rękami, bongosy należy trzymać na ustawionym między kolanami stojaku lub zaczepić do pasa specjalnym uchwytem. Lewą dłoń kładziemy na większym bębnie, a prawą na mniejszym. Palce lekko zginamy i delikatnie opieramy na membranie.
Nadgarstki powinny być rozluźnione, a ramiona zwisają swobodnie wzdłuż tułowia. Prawidłowa postawa zapewnia komfort gry i chroni przed kontuzjami.
Uderzenia podstawowe i akcenty
Uderzając w środek bębna wydajemy dźwięk podstawowy. Można go zagrać otwartą dłonią lub zamkniętymi palcami. Druga technika daje ostrzejszy atak i pozwala na szybsze pasaże. Akcent uzyskujemy uderzając bliżej obręczy. Brzmi on wyżej i krócej.
Ćwicząc należy zwracać uwagę na precyzję uderzeń i ich siłę, stopniowo zwiększając tempo. Druga ręka powinna asekurować pulsujący rytm.
Rytmy i wzorce rytmiczne
Podstawowym rytmem w muzyce afrykańskiej jest tzw. clave. To nierówny, synkopowany wzór z akcentem na drugą i czwartą miarę taktu. Ćwicząc grę na bongosach warto wykorzystywać ten motyw jako bazę i stopniowo dodawać kolejne akcenty tworząc własne, coraz bardziej złożone frazy.
Ćwiczenia i nauka prostych rytmów
Ćwiczenia rozgrzewkowe
Każdą sesję nauki należy rozpocząć od rozgrzewki, czyli kilkuminutowej gry luźnych, nieskomplikowanych rytmów. Pomaga to rozluźnić mięśnie, zwiększa elastyczność nadgarstków i przygotowuje do dalszej gry.
Rytmy afrykańskie i latynoskie
W repertuarze początkującego perkusisty nie może zabraknąć podstawowych rytmów afrykańskich i latynoskich. Do najprostszych należą: salsa, merengue czy reggae. Warto też poćwiczyć cha-chę, mambo i afrobeat. Stopniowo można zwiększać tempo i dodawać synkopowane akcenty.
Improwizacja i kreatywność
Oprócz ćwiczenia gotowych wzorców, ważna jest umiejętność improwizacji. Warto eksperymentować z różnymi kombinacjami uderzeń, tworząc własne frazy rytmiczne "na poczekaniu". Pozwoli to rozwinąć kreatywność i swobodę gry.
Granie z zespołem lub podkładem
Wypracowanie zgrania z innymi instrumentami
Kluczem do dobrej gry zespołowej jest umiejętność wsłuchiwania się w pozostałych muzyków i dopasowywania. Na bongosach oznacza to m.in. wyraźne akcentowanie backbeata (2 i 4 doby taktu). Dzięki temu perkusista "prowadzi" cały zespół.
Dopasowanie się do tempa i zmian akcentów
Podczas wspólnego grania muzycy często zmieniają tempo, dynamikę czy akcenty. Bongocista musi umieć szybko zareagować na te zmiany, modulując grę. Świetnym treningiem jest granie z odtwarzanym podkładem i "podążanie" za muzyką.
Solówki i improwizacje
Niektóre utwory zawierają przewidziane solówki perkusyjne. Warto wykorzystać je na improwizację, pokazując zdobyte umiejętności gry. Można zaimprowizować krótkie solo lub frazę rytmiczną, która wzbogaci brzmienie.
Repertuar i stylistyka gry
Utwory i rytmy afrykańskie
Afryka to kolebka bongosów, stąd w repertuarze początkującego perkusisty nie powinno zabraknąć tradycyjnych rytmów, takich jak djembe czy talking drum. Można też sięgnąć po znane utwory afrobeatowe, np. Fela Kutiego.
Standardy muzyki latynoskiej
Klasyczne rytmy latynoamerykańskie, jak salsa, mambo, rumba czy cha-cha to obowiązkowe pozycje dla każdego bongocisty. Opanowanie tych stylów pozwoli grać popularne standardy tego gatunku.
Inne style muzyczne
Choć bongosy kojarzą się głównie z muzyką afrykańską i latynoską, można wykorzystać je również w jazzie, reggae, a nawet rocku czy popie. Warto eksperymentować z różnymi stylami, by poszerzać swoje umiejętności.
Sprzęt dodatkowy i akcesoria
Stojaki, pedały, mikrofony
Do wyposażenia każdego bongocisty oprócz instrumentu powinien należeć stojak, dzięki któremu ręce grającego są wolne. Przyda się też mikrofon wpięty w wzmacniacz, by dźwięk był słyszalny np. na scenie. Można dokupić pedały do zmiany barwy dźwięku.
Sticks i szczoteczki
Oprócz gry palcami, warto wypróbować grę pałeczkami (sticks) z drewna lub filcu. Dają one bardziej stonowane brzmienie. Szczoteczki zmiękczają dźwięk i pozwalają na ciekawe efekty.
Plecaki i futerały
Aby bezpiecznie transportować bongosy i akcesoria, przyda się wytrzymały plecak lub futerał. Chronią one instrument przed uszkodzeniami i czynią go łatwiejszym do przenoszenia np. na próby czy koncerty.
Podsumowanie
Nauka gry na bongosach to fascynująca podróż, która wymaga cierpliwości i systematyczności. Opisanie w poradniku kluczowych zagadnień - od doboru instrumentu, poprzez ćwiczenie podstawowych technik, aż po granie z zespołem - pomoże początkującym perkusistom zrobić pierwsze kroki w opanowaniu tego niezwykłego instrumentu. Muzyka to pasja, która daje wiele radości. Mamy nadzieję, że ten poradnik zainspiruje Was do rozpoczęcia własnej, pełnej wyzwań przygody z bongosami.
