Rodzaje Głosów ze względu na płeć
Głosy męskie i żeńskie różnią się od siebie pod względem wysokości, barwy i siły. Głosy kobiece są zazwyczaj wyższe, jaśniejsze i słabsze niż głosy mężczyzn. Wynika to z różnic anatomicznych i fizjologicznych w budowie krtani oraz fałdów głosowych u obu płci.
U mężczyzn krtań jest większa i fałdy głosowe są grubsze i dłuższe. Powoduje to powstawanie niższych dźwięków o ciemniejszej barwie. Zakres głosów męskich wynosi zwykle od 80 do 180 Hz. Najniższe dźwięki, tzw. basy, schodzą nawet poniżej 80 Hz.
U kobiet krtań i fałdy głosowe są mniejsze i cieńsze. Umożliwia to wydawanie wyższych dźwięków o jaśniejszym brzmieniu. Typowy zakres głosów żeńskich mieści się między 165 a 255 Hz. Najwyższe dźwięki, czyli soprany, sięgają powyżej 255 Hz.
Rodzaje głosów ze względu na barwę
Barwa głosu zależy od budowy i właściwości rezonatorów, czyli jamy ustnej, gardła i krtani. Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów barw głosu:
- Głos piersiowy - metaliczny, jasny, nosowy
- Głos gardłowy - ciemny, zamknięty
- Głos głowowy - jasny, otwarty
- Głos mieszany - łączy cechy kilku barw
Barwa głosu jest cechą indywidualną, charakterystyczną dla każdego człowieka. Jednak można ją kształtować i udoskonalać poprzez ćwiczenia oddechowe i emisji głosu.
Istotny wpływ na barwę mają również rezonatory dodatkowe, czyli jama nosowa i zatoki. Nadmierna nosowość pogarsza jakoś brzmienia głosu. Dlatego ważne jest utrzymywanie drożności nosa i zatok przy użyciu głosu.
Głosy wysokie, średnie i niskie
Ze względu na wysokość dźwięku, głosy dzieli się na:
Charakterystyka głosów wysokich
Głosy wysokie, sopranowe i mezzosopranowe, mają zakres częstotliwości powyżej 200 Hz. Odznaczają się jasną, dźwięczną barwą. Mają ograniczony zasób siły głosu i szybciej ulegają przeciążeniu. Typowe dla kobiet i dzieci.
Głosy wysokie są elastyczne, umożliwiają precyzyjną intonację i bogactwo odcieni. Stosowane w śpiewie sopranowym i koloraturowym.
Charakterystyka głosów średnich
Głosy średnie, mezzosopranowe i tenorowe, mieszczą się w zakresie częstotliwości od 140 do 220 Hz. Mają ciepłą, okrągłą barwę. Odznaczają się zrównoważeniem siły i elastyczności.
Głosy średnie łatwiej poddają się kontroli i kształceniu. Często występują u mężczyzn i kobiet bez profesjonalnego przygotowania wokalnego.
Głosy mieszane i dziecięce
Głosy mieszane to głosy znajdujące się w okresie dojrzewania u chłopców i dziewcząt. Charakteryzują się niestabilnością i trudnościami w kontrolowaniu wysokości dźwięku.
Cechy głosów mieszanych
Głosy mieszane cechuje chropowatość, ochrypłość, trzeszczenie i zrywanie się na niespodziewane dźwięki. Mogą gwałtownie przechodzić z tonacji wysokich do niskich i odwrotnie. Aby ułatwić przejście przez mutację, zaleca się delikatne ćwiczenia emisji głosu i unikanie forsowania wysokich tonów. Ważne jest też dbanie o higienę głosu.
Charakterystyka głosów dziecięcych
Głosy dzieci do 12. roku życia są jasne, dźwięczne, pozbawione napięcia mięśniowego. Mają ograniczony zakres (do ok. 2 oktaw) i małą siłę. Aby rozwijać głos u dziecka, zaleca się gry i zabawy usprawniające aparat mowy oraz ćwiczenia oddechowe i emisyjne dostosowane do wieku.
Głosy operowe i ich klasyfikacja
W śpiewie operowym wyróżnia się następujące głosy:
Głosy sopranowe
Najwyższe głosy żeńskie o zakresie ok. 2-3 oktaw. Obejmują liryczny sopran koloraturowy i dramatyczny sopran spinto. Wyróżniają się jasnością i blaskiem. Przykładowe partie sopranowe: Lucia z “Lucii z Lammermoor”, Gilda z “Rigoletta”, Królowa Nocy z “Czarodziejskiego fletu”.
Głosy mezzosopranowe i kontraltowe
Średnie i niższe głosy kobiece o ciemniejszej, głębszej barwie. Zakres ok. 2 oktaw. Obejmują mezzosopran i alt. Przykładowe partie: Amneris z “Aidy”, Carmen z opery "Carmen", Orfeusz z “Orfeusza w piekle”.
Głosy tenorowe
Najwyższe głosy męskie o jasnej barwie. Obejmują liryczny tenor, dramatyczny i tenor heroiczny. Zakres ok. 2 oktaw. Przykładowe partie: Alfred z “La Traviaty”, Don José z “Carmen”, Mario Cavaradossi z “Toski”.
Głosy basowe
Najniższe głosy męskie o ciemnej, głębokiej barwie. Obejmują bas, bas-baryton i bas profondo. Zakres ok. 2 oktaw. Przykładowe partie: Sarastro z “Czarodziejskiego fletu”, Boris Godunow z opery "Boris Godunow", Mefistofeles z “Fausta”.
Zaburzenia i choroby głosu
Najczęstsze zaburzenia głosu to:
Chrypka i zachrypnięcie
Chrypka objawia się ochrypłością, szorstkością i brakiem elastyczności głosu. Może być spowodowana przeziębieniem lub nadwerężeniem głosu. Zachrypnięcie to nagła, całkowita utrata głosu. Wymaga bezwzględnego zachowania ciszy i konsultacji laryngologicznej.
Guzki głosowe
Łagodne wyrośla na fałdach głosowych. Powodują chrypkę, zmianę barwy i wysokości głosu. Wymagają leczenia operacyjnego. Inne schorzenia to: niedowład fałdów głosowych, stany zapalne, polipy, obrzęk Reinkego. Wszystkie wymagają specjalistycznego leczenia laryngologicznego.
Podsumowanie
Głos ludzki jest niezwykle złożonym narzędziem. Różni się on w zależności od płci, wieku i budowy anatomicznej. Wyróżnia się głosy wysokie, średnie i niskie, które charakteryzują się odmiennym zakresem, barwą i możliwościami wokalnymi. Szczególną grupę stanowią głosy operowe, które dzieli się na soprany, mezzosoprany, tenory i basy. Każda z tych kategorii ma inne brzmienie i możliwości wykonawcze. Aby zachować swój głos w dobrej kondycji, należy dbać o jego higienę, nie forsować i nie przeciążać. W przypadku problemów warto skonsultować się z laryngologiem.
