Kontrabas i wiolonczela to dwa pokrewne instrumenty smyczkowe, które często mylone są ze sobą. Jednak pomimo wielu podobieństw, różnią się one znacząco pod względem budowy, wielkości, stroju i brzmienia. Przyjrzyjmy się bliżej głównym cechom charakterystycznym obu instrumentów.
Jakie są główne różnice między kontrabasem a wiolonczelą?
Najbardziej rzucającą się w oczy różnicą jest rozmiar obu instrumentów. Kontrabas jest znacznie większy i masywniejszy od wiolonczeli. Ma długość około 180 cm, podczas gdy wiolonczela ma zaledwie ok. 130 cm. Różnica wielkości wpływa na technikę gry - kontrabas trzyma się pionowo między nogami lub oparty o specjalny stałek, a wiolonczelę opiera się o ziemię, trzymając między kolanami.
Kolejna istotna różnica to skala instrumentu. Kontrabas jest nastrojony o oktawę niżej niż wiolonczela, więc ma znacznie niższą tonację. Najniższa struna kontrabasu brzmi zasadniczo jak najniższa struna fortepianu. Dzięki temu kontrabas zapewnia instrumentom smyczkowym ciemne, niskie brzmienie bassu.
Który instrument ma większe wymiary i niższą tonację?
Zdecydowanie większe gabaryty oraz niższą skalę brzmienia ma kontrabas. Jego korpus może osiągać nawet 180 cm długości, podczas gdy korpus wiolonczeli ma zaledwie ok. 130 cm. Różnica wielkości wynika m.in. z głębokości dźwięku obu instrumentów - im niższa tonacja, tym większa musi być pudło rezonansowe.
Kontrabas strojony jest zasadniczo o oktawę niżej niż wiolonczela. Najniższa struna kontrabasu brzmi jak najniższa struna fortepianu, dlatego zapewnia instrumentom smyczkowym charakterystyczne ciemne, basowe brzmienie.
Jak kontrabas i wiolonczela różnią się budową i strojem?
Różnice w budowie kontrabasu i wiolonczeli wynikają głównie z odmiennych rozmiarów obu instrumentów. Kontrabas ma większy korpus oraz dłuższą szyjkę i gryf. Posiada też 4 struny, podczas gdy wiolonczela 3. Strojenie kontrabasu to E1 A1 D2 G2, a wiolonczeli C2 G2 D3 A3. Mimo tych różnic oba instrumenty należą do rodziny instrumentów smyczkowych i mają podobną budowę - składają się z pudła rezonansowego, szyjki i gryfu.
W czym kontrabas i wiolonczela są do siebie podobne?
Kontrabas i wiolonczela łączy przede wszystkim to, że oba należą do grupy instrumentów smyczkowych. Oznacza to, że do wydobywania dźwięku wykorzystuje się smyczek. Ponadto oba instrumenty mają podobną budowę składającą się z pudła rezonansowego, szyjki i gryfu. W obu przypadkach dźwięk powstaje poprzez wprawienie w drgania strun rozpiętych nad pudłem rezonansowym.
Podobieństwem jest też sposób trzymania instrumentu - kontrabas opiera się pionowo między nogami lub o stałek, a wiolonczelę trzyma się między kolanami. Oba instrumenty gra się też z wykorzystaniem podobnych technik, jak np. pizzicato.
Jaka jest historia powstania kontrabasu i wiolonczeli?
Historia kontrabasu sięga XV wieku. Wykształcił się z większych odmian instrumentów smyczkowych, zwanych basso di viola. Pierwsze kontrabasy miały 3 struny, czwartą dodano w XVIII wieku. Wiolonczela powstała w XVI wieku we Włoszech jako rozwinięcie starszej violi da gamba. Jej budowa ustabilizowała się w XVII wieku za sprawą Antonio Stradivariego. Od tego czasu kontrabas i wiolonczela rozwijały się równolegle, zyskując popularność w muzyce poważnej i jazzowej.
Na czym gra się łatwiej - na kontrabasie czy wiolonczeli?
Wiolonczela uchodzi za łatwiejszy w grze instrument, szczególnie dla początkujących. Jest mniejsza i lżejsza od kontrabasu, bardziej ergonomiczna, a jej struny są cieńsze i łatwiejsze do przyciśnięcia. Kontrabas ze względu na gabaryty i grubsze struny wymaga większej siły i wprawy w lewej ręce. Trudniejsze mogą być też pozycje palców lewej ręki, przez co kontrabas uznawany jest za instrument o wyższym stopniu trudności.
Jakie techniki gry stosuje się na kontrabasie i wiolonczeli?
Podstawowymi technikami gry na obu instrumentach są gra smyczkiem oraz pizzicato, czyli szarpanie strun palcami prawej ręki. Poza tym stosuje się np. flażolety, glissanda, tremolo. Kontrabas umożliwia też grę arco - uderzanie strun łukiem smyczka. Często wykorzystuje się także efekt sul ponticello, czyli grę przy gryfie. Repertuar solo obejmuje etiudy i sonaty, a w orkiestrze - partie bassowe.
Gdzie wykorzystuje się kontrabas i wiolonczelę w muzyce?
Oba instrumenty pełnią ważne role w różnych gatunkach muzycznych. Kontrabas stanowi podstawę sekcji rytmicznej w jazzie i jest nieodłącznym elementem muzyki folkowej oraz country. Wykorzystuje się go też w orkiestrach symfonicznych do realizacji partii basowych. Wiolonczela występuje często jako instrument solowy w utworach kameralnych i koncertach, ale odgrywa też istotną rolę w orkiestrach i zespołach rockowych.
Podsumowanie różnic między kontrabasem a wiolonczelą
Podsumowując, kontrabas i wiolonczela różnią się znacząco gabarytami, skalą, tonacją i techniką gry. Kontrabas jest większy, ma niższą skalę i bardziej basowe brzmienie. Trudniejszy w opanowaniu ze względu na rozmiar i grubość strun. Oba instrumenty łączy przynależność do rodziny smyczkowych i podobna budowa. Pełnią różne role w muzyce klasycznej, jazzie czy rocku. Mimo wielu różnic są nierozerwalnie z sobą związane i uzupełniają się w tworzeniu harmonijnego brzmienia.
