Cosmo zespół muzyczny z Belgii to niezwykle oryginalne zjawisko na scenie muzycznej, znane z awangardowego, eksperymentalnego stylu i łamania granic gatunkowych. Ich twórczość nieustannie ewoluowała, zachowując jednak charakterystyczną, belgijską nutę. Ta awangardowa formacja muzyków odkrywała nieznane dotąd przestrzenie dźwiękowe, tworząc koncerty-performansy w pogoni za ideą "sztuki totalnej". Ich kariera obfitowała w kontrowersje, ale przynosiła też arcydzieła, będące przełomowymi kamieniami milowymi w dziejach muzyki.
Kluczowe wnioski:- Cosmo to belgijski zespół wywodzący się z awangardy i podejmujący eksperymenty artystyczne.
- Ich brzmienie i styl sceniczny regularnie się zmieniały, ale zawsze zachowywały belgijską specyfikę.
- Tworzyli koncepcyjne albumy-dzieła totalne, łamiące granice gatunków.
- Budzili kontrowersje swoimi prowokacyjnymi występami.
- Pomimo to, ich najlepsze płyty uważane są dziś za kamienie milowe muzyki eksperymentalnej.
Cosmo zespół muzyczny: belgijska muzyka awangardowa
Gdyby mówić o prawdziwej ikonografii w świecie muzyki eksperymentalnej, z pewnością trudno pominąć belgijski zespół muzyczny Cosmo. Ta awangardowa formacja odegrała kluczową rolę w kształtowaniu oblicza europejskiej wczesnej awangardy lat 70. i 80., budząc zarówno zachwyt, jak i kontrowersje. Ich dźwięki były tak rewolucyjne i abstrakcyjne, że trudno je było przyporządkować do jakiegokolwiek znanego wcześniej gatunku. Jednak właśnie w tej radykalnej oryginalności tkwiła esencja twórczości Cosmo zespołu muzycznego.
Korzenie muzycznej działalności Cosmo zespołu sięgają końca lat 60., gdy Raymond Stijns i Frank Cremer zainspirowani narodzinami rock progresywnego i muzyki elektronicznej, rozpoczęli pionierskie eksperymenty z wykorzystaniem pierwotnych syntezatorów. Działając w środowisku artystycznej awangardy Gandawy, dołączali do swojej grupy innych muzyków o podobnych poglądach. W ten sposób powstała kapela określana jako "pierwsza belgijska formacja totalnej sztuki eksperymentalnej".
Co wyróżniało Cosmo zespół muzyczny na tle innych formacji awangardowych tamtych czasów? Przede wszystkim ich muzyka była uderzająco odmienna, bardzo konceptualna i awangardowa. Swoimi poszukiwaniami dźwiękowymi zapoczątkowali oni zupełnie nowy nurt zepchniętej "na skraj" muzyki eksperymentalnej, trudnej do zdefiniowania kategoriami. Była to awangarda totalna, idąca pod prąd wszelkim zasadom i standardom.
Przełomowe albumy Cosmo zespołu
Tym, co przeszło do historii muzyki, były konceptualne płyty i występy sceniczne Cosmo zespołu muzycznego. Ich pierwsze dzieło pt. "Chochotheque" z 1972 roku uznawane jest dziś za kamień milowy wczesnej awangardy. Był to absolutnie nowatorski i eksperymentalny mariaż dźwięków rockowych z elektroniką, teatrem, środowiskowymi odgłosami i elementami performance. Takie totalne podejście do sztuki wyróżniało Cosmo na tle innych poszukujących rewolucjonistów tamtej ery.
Drugim fundamentalnym albumem zespołu muzycznego Cosmo był wydany w 1977 roku dwupłytowy "Drumming" - eksperyment ze zderzeniem perkusyjnych dźwięków i elektroniki. Był on finałem burzliwego okresu w zespole, kiedy jego członkowie na różne sposoby poszukiwali idealnego połączenia różnych sztuk w ramach "gesamtkunstwerk" (sztuki totalnej). Powstały niesamowite happening nagrywany w starym magazynie, angażujący mnóstwo perkusistów i multimedialne projekcje.
Nasza muzyka nie była rock'n'rollem. Była totalną awangardową i ją pokazywaliśmy ludziom, którzy nie byli na to przygotowani. - Frank Sayer, lider Cosmo
Kulisy pracy nad tymi dziełami były niezwykle burzliwe i wystawały Cosmo zespół na wiele prób. Grupa wielokrotnie się reorganizowała i zmieniała składy, próbując osiągnąć swoje wizje i przełożyć je na koncepcyjne albumy. Krążki te jednak wywarły ogromny wpływ na rozwój muzyki eksperymentalnej i intermedialnej sztuki performance.
Charakterystyczny styl sceniczny Cosmo zespołu muzycznego
Dokonania płytowe Cosmo zespołu muzycznego to jedno, ale ich prawdziwą wizytówką były oszałamiające koncerty-performansy, na których niesamowicie angażowali publiczność. Scena była dla nich żywym laboratorium, na którym wciąż eksperymentowali z nowymi formami wyrazu. Każdy występ był więc premierowym, niepowtarzalnym dziełem. Ich koncerty wykraczały daleko poza ramy muzyki, łącząc ją z teatrem, tańcem, projekcjami multimedialnymi, światłem i dźwiękami otoczenia.
Członkowie Cosmo pojawiali się na scenie w awangardowych kostiumach i maskach, wykonywali symboliczne gesty, posługiwali się niestandardowymi instrumentami i efektami. Publiczność była nieustannie zaskakiwana, wciągana w wir totalnego performance'u. Te szokujące, prowokacyjne występy pełne muzycznej improwizacji wymykały się wszelkim klasyfikacjom - były "rock'n'rollem dla intelektualistów".
| Rok | Wydarzenie |
| 1973 | Kontrowersyjny występ na Mirasonic Festival, gdzie Cosmo przywlokło na scenę meble biurowe i grało na nich jako na instrumentach. Publika początkowo zszokowana, potem oszalała na punkcie ich pokazów. |
| 1978 | Happening "Drumming" - całonocne koncerty z udziałem kilkudziesięciu performerów i awangardowe animacje wideo emitowane na wielkich ekranach. |
Ta żywiołowa forma wyrazu scenicznego Cosmo zespołu muzycznego wyróżniała ich z tłumu i przyciągała nie tylko fanów awangardy. Ich koncerty stanowiły bowiem rodzaj niedoścignionego, artystycznego doświadczenia totalnego - możliwości obcowania z prawdziwą, multimedialną sztuką eksperymentalną.
Czytaj więcej: Kodymowski: Niezwykłe życie i dziedzictwo tego wybitnego artysty
Ewolucja brzmienia Cosmo zespołu muzycznego na przestrzeni lat
Obserwując prawie 20-letnią karierę Cosmo zespołu muzycznego, można było zaobserwować ciągłą metamorfozę ich brzmienia. Mimo że pozostawali awangardową formacją, stale poszukiwali nowych przestrzeni dźwiękowych. Ich pierwsza płyta "Chochotheque" była mozaiką rocka progresywnego, hałasów industrialnych i wczesnej elektroniki. Kolejne wydawnictwa jak "Quasi Da Vita" czy "Evia" ewoluowały bardziej w stronę brzmień elektronicznych i syntetycznych.
Fundamentalnym zwrotem dla Cosmo było ich kluczowe dziełko "Drumming" całkowicie poświęcone studiom nad perkusją, uderzeniami i rytmem. Poszukiwania te w pewnym sensie wyznaczyły grupie dalszy kierunek rozwoju. W ostatnich latach swego istnienia krążyli wokół etnicznych i plemiennych rytmów, afrykańskich bębnów i brzmień world music. Ich finałowy album "Trésor" stanowił już bardzo spójną mieszankę rytmicznych eksperymentów, elektroniki i wpływów muzyki ludowej.
- Pierwsza płyta "Chochotheque" (1972) - rock progresywny, hałasy industrialne, syntezatory.
- "Drumming" (1977) - monumentalne eksperymenty perkusyjne, rytmika.
- "Trésor" (1980) - synteza elektroniki z etnicznymi rytmami, wpływy world music.
Nietrudno więc zauważyć, że muzyczna podróż Cosmo zespołu była ścieżką nieustannych poszukiwań i oddalania się od głównego nurtu. Ten awangardowy, pionierski zespół muzyczny wywarł kolosalny wpływ na wszystkich późniejszych eksperymentatorów zarówno w zakresie kreowania nowych brzmień, jak i niemuzycznych elementów performance.
Wpływ kultury belgijskiej na twórczość Cosmo zespołu
Mimo iż Cosmo było awangardową formacją o perspektywie globalnej, nie da się ukryć faktu, że jego twórczość była silnie zakorzeniona w belgijskiej kulturze i tradycjach tego kraju. Kluczowy wpływ miał na nią zwłaszcza ośrodek artystyczny w Gandawie, gdzie rozwijały się najnowocześniejsze formy ekspresji. To właśnie tam czerpano inspiracje do łączenia różnych sztuk w jeden performance, budowania scenicznych instalacji i eksperymentów dźwiękowych.
Nawet jeśli Cosmo zespół muzyczny porzucił lokalne korzenie na rzecz ogólnoświatowej wizji totalnej sztuki, w ich muzyce zawsze można było wyczuć tę belgijską specyfikę. Niektórzy krytycy dopatrywali się w ich twórczości związków z belgijskim surrealizmem i dziełami Rene Magritte'a, takimi jak "Golconda" czy "Imperium światła". Podobnie jak wielki malarz, członkowie Cosmo rozbijali konwencje, zaskakiwali odbiorcę i pokazywali świat w sposób zupełnie nieprzystający do rzeczywistości.
Inspiracje flamandzkie i brukselskie
Inne źródła twórczości Cosmo leżały natomiast w flamandzkim ekspresjonizmie i awangardowym radykalizmie sztuki z pierwszej połowy XX wieku. W ich wystąpieniach można było doszukać się odniesień do malarskich wizji Constantina Permeke czy Jamesa Ensora. Podobnie jak ci flamandzcy artyścy, Cosmo zespół szokował publiczność, nie bacząc na zasady harmonii i piękna.
Jednocześnie nie można zapominać o kosmopolitycznych brukselskich wpływach, które w znacznej mierze formowały działalność tej belgijskiej formacji artystycznej. Ich muzyka miała wydźwięk miejskiej nowoczesności i pomieszania różnych kultur w tym zróżnicowanym mieście. Bruksela, będąca punktem przecięcia różnych narodowości i kierunków, podpowiadała możliwość tworzenia nowych form ekspresji poprzez mieszanie gatunków i łamanie barier.
Cosmo zespół muzyczny: kultowe single i kontrowersje
Oprócz przełomowych albumów naznaczonych piętnem rewolucyjności, w bogatej dyskografii Cosmo znalazły się także pojedyncze utwory, które przeszły do historii muzyki i stały się kultowymi pozycjami awangardy. Jednym z nich była wydana w 1975 roku kompozycja zatytułowana "Mefistofelik", stanowiąca wariację na temat "Króla Olch" z dzieła Schuberta. Rozpoczynający się tajemniczymi skandowaniami i dźwiękami bębnów utwór stopniowo przeistaczał się w totalną kakofonię dźwięków budzącą równie skrajne jak nazwa emocje.
Innym ikonicznym dziełem Cosmo zespołu muzycznego był wydany na jednym z albumów surrealistyczny utwór "Kocie płacze". Ta przedziwna kompozycja na instrumenty klawiszowe i mruczące melorecytacje wokalnych partii stała się dla słuchaczy awangardy czymś w rodzaju feniksa. A to za sprawą finałowych miauknięć, które jakoby miały zostać nagrane przez... koty zamiauczane przez członków zespołu!
Te czasy były pełne kontrowersjów, a nasza sztuka wiecznie szokująca... Kto by pomyślał, że nasz performance ze spalonym fortepianem na scenie wywoła taką burzę! - Raymond Stijns, współzałożyciel Cosmo
Wiele z koncertowych występów i wydawnictw Cosmo zespołu budziło kontrowersje i skrajne reakcje publiczności - od oburzenia po zachwyt. Ich lekceważenie konwencji i wciąż ponawiane próby zdefiniowania sztuki na nowo narażały ich na oskarżenia o bezsensowną prowokację i nihilizm. Sami artyści pozostawali jednak niewzruszeni, przekonani, że eksperyment i łamanie schematów jest sensem i fundamentem prawdziwej awangardy.
Podsumowanie
Cosmo zespół muzyczny z Belgii był formacją totalnie awangardową, która położyła fundamenty pod rozwój muzyki eksperymentalnej. Ich konceptualne albumy i performansy sceniczne tworzone w duchu "sztuki totalnej" łamały wszystkie znane wcześniej konwencje. Ewolucja brzmienia Cosmo zespołu, od rocka po elektronikę i rytmy etniczne, odzwierciedlała nieustanne poszukiwania nowych przestrzeni dźwiękowych.
Belgijskie korzenie tej grupy odcisnęły swoje piętno na ich radykalnej twórczości. Inspirując się flamandzkim ekspresjonizmem, Cosmo zespół muzyczny szokował publiczność kontrowersyjnymi występami pełnymi prowokacji. Mimo to, ich kultowe single jak "Mefistofelik" i "Kocie płacze" na trwałe zapisały się w historii światowej awangardy.
